TRADICIONALNI VI GRMEČKI MARŠ

Šesti tradicionalni ''GRMEČKI MARŠ'' organizuje Zavičajno udruženje Sanjana ''Grmeč'' i PAOK ''BANJA LUKA'', pod pokroviteljstvom Planinarskog saveza Republike Srpske. Marš je realizovan u nedelju 05.02.2017. godine, rutom selo Bravsko kod Petrovca – Crni vrh 1605 metara nadmorske visine uz učešće više od 190 članova deset planinarskih udruženja. U organizaciji Zavičajnog udruženja Sanjana ''Grmeč'' u pomen borcima NOR-a koji su slomili Četvrtu ofanzivu fašističkih snaga na tadašnju slobodnu teritoriju NOP-a u Podgrmeču, februara 1943.godine. ISTORIJSKI DIO Četvrta neprijateljska ofanziva na Jugoslaviju za slom velike slobodne teritorije koja se prostirala na širem reonu planine Grmeč krenula je 20.januara kada su se pravcem Sanski Most- Tomina- Vrhpolje sukobile jedinice 737 i 749. puka , 202.oklopnog bataljona , 717 . Njemačke divizije sa borcima 7. Krajiške brigade koja je držala taj pravac. Ova borba trajala je oko 20 sati sa velikim gubitcima na obe strane.U toku Četvrte ofanzive borbe su vođene svakodnevno sve do 15.februara. U poprištu velikih bitaka najviše su borbe vođene na obodima Sanskog Mosta na liniji Brajića tavan-Đedovača koja je često padala iz ruke u ruke svih tih dana. Brojčano nadmoćniji Njemci su 25.januara potisnuli partizanske jedinice na reon brda Lisac a u protiv udaru oko 20,30 časova desila se velika bitka na lokalitetu brda Nagliš u kojoj su prsa u prsa naši borci nadvladali neprijatelja i ovladali svim izgubljenim položajima. Ova bitka je značajna i po tom što je snažno odjeknula u čitavoj Jugoslaviji a istu su objavili i list Borba i radio Slobodna Jugoslavija. Posebnu ulogu su odigrala dva bataljona : Prvi bataljon Šeste Krajiške i Treći bataljon Prve Krajiške. Grmeč je bio pred padom 12.februara i najbliži stvarnom slomu . Potisnuti u Grmečke šume, hladna zima, tifus, glad, veliki broj ranjenika i izbjeglog naroda čak iz Like i Banije sve je bilo protiv partizanskih jedinica. Presudan momenat se desio kada je 369. Njemačka divizija poznatija kao "Vražja" zauzela iz pravca Krupe Lušci Palanku i Otiš, spojila se sa Njemačkim jedinicama sa druge strane Lisca prema Kondićima i Milinkovićima. Zatim preko Bojišta ovladala Jelašinovcima i Stanića brdom. 12 i 13. februar je zabilježen kao dva dana kada se desilo najveće stradanje civilnog stanovništva ( Stanića brdo zapaljeno je civila 257, žena i djece mahom u pojatama i kućama , Crnovoda preko 204 takođe civila ubijeno je kod Mijatovića zvani Pezići)....Samo su tri čete Prvog bataljona Šeste Krajiške ostali zarobljeni na kotama Mali i Veliki Smrešnjak i očajnički u obruču branili oko 2000 civila. To su Prva četa Milana Damjanovića iz Kljevaca, Druga četa Steve Kovaševića iz Sanice i Treća četa Đure Latinovića iz Kapljuva. 14.Februara desio se opšti proboj na svim linijama fronta i Grmeč je bio slobodan a neprijatelj se povukao u Sanski Most. O brojkama je teško govoriti ali znamo da su Njemci 15.februara poslali izvještaj koji postoji da su izgubili 524 čovjeka, 965 je ranjeno, 189 se vodi kao nestalo a 440 je oboljelo. Inače Grmeč su napadali uz veliku podršku aviona i ostale tehnike 7.SS divizija Princ Eugen, borbena grupa Kincelbah, Grupe 187 Njemačke divizije , 730 puk 717 Njemačke Divizije, 2.Gorski zdrug i druge jedinice Njemaca, Ustaša, Italijana i Domobrana.

SLAVA NAŠIM JUNAČKIM PRECIMA KOJI SU JUNAČKI IZVOJEVALI OVU POBJEDU, POSLIJE KOJE U JUGOSLAVIJI VIŠE NIŠTA NIJE BILO ISTO, ŠVABE SU POČELI GUBITI DO KONAČNE SLOBODE NAŠE OTADŽBINE.

https://www.youtube.com/watch?v=1Q33vDpibbg

http://www.pd-online.info/planinarsko-drustvo-klekovacavi-grmecki-mars/